Giới trẻ không còn rời quê để lập nghiệp. Trái lại, ngày càng nhiều doanh nghiệp mới – phần lớn do những người trẻ sáng lập – đang chọn nông nghiệp làm bệ phóng phát triển lâu dài. Công nghệ, đổi mới tư duy và khát vọng làm giàu từ chính giá trị bản địa đang tạo nên làn sóng tái sinh trong ngành nông nghiệp.
Hình ảnh những bạn trẻ tốt nghiệp đại học ở lại quê trồng rau hữu cơ, nuôi tôm tuần hoàn, sản xuất nông sản theo chuẩn GlobalGAP đang ngày càng phổ biến. Thay vì chạy theo sản lượng, thế hệ doanh nghiệp mới chọn hướng đi khác: chất lượng, truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu.
Một trong những gương mặt tiêu biểu là Phạm Kim Hùng, người sáng lập thương hiệu Rau sạch Vườn Nhà Mình tại Lâm Đồng. Bắt đầu với vài trăm triệu đồng vốn khởi nghiệp, anh đã xây dựng được mô hình rau hữu cơ khép kín, sản xuất theo chuỗi từ vườn đến siêu thị. Năm 2023, doanh nghiệp đạt doanh thu hơn 12 tỷ đồng, cung cấp rau cho hệ thống Vinmart, Aeon và các kênh TMĐT như ShopeeFood.
Tại An Giang, Nguyễn Trọng Nhân – một kỹ sư thủy lợi trẻ – đã sáng lập HTX Tôm Sinh Thái, ứng dụng mô hình nuôi tôm hai giai đoạn kết hợp xử lý nước bằng chế phẩm sinh học. Mô hình của anh giúp giảm 40% tỷ lệ hao hụt, tiết kiệm chi phí và tăng hiệu suất nuôi. Doanh nghiệp của Nhân hiện đã liên kết với hơn 50 hộ dân, sản lượng đạt hơn 250 tấn/năm.
Không chỉ sản xuất, nhiều doanh nghiệp trẻ cũng thành công trong chế biến. Mai Hương (Bến Tre) sáng lập thương hiệu Cocovina, chuyên sản xuất dừa sấy, nước dừa đóng lon và kẹo dừa hữu cơ. Cocovina hiện đã có mặt tại Nhật, Mỹ và một số nước châu Âu với doanh thu xuất khẩu đạt gần 2 triệu USD năm 2024.
Theo thống kê của Cục Phát triển doanh nghiệp (Bộ KH&ĐT), trong 3 năm gần đây, số doanh nghiệp đăng ký mới trong lĩnh vực nông nghiệp tăng trung bình 14%/năm, đặc biệt tập trung vào mảng chế biến, trồng trọt công nghệ cao và nông nghiệp hữu cơ.
Làn sóng này còn được thúc đẩy bởi chính sách hỗ trợ từ Nhà nước. Chương trình OCOP, Nghị định 57/2018 về ưu đãi đầu tư nông nghiệp, hay các gói tín dụng xanh từ Agribank, BIDV đang tạo điều kiện để doanh nghiệp mới có điểm tựa vững vàng.
Tuy nhiên, doanh nghiệp nông nghiệp mới, đặc biệt là doanh nghiệp trẻ, vẫn gặp nhiều khó khăn đáng kể. Đầu tiên là vấn đề vốn: nhiều startup không hoặc có ít tài sản thế chấp nên khó tiếp cận tín dụng ngân hàng. Thứ hai là quỹ đất sản xuất còn manh mún, thiếu quy hoạch vùng nguyên liệu ổn định. Ngoài ra, họ cũng thiếu kinh nghiệm vận hành, thiếu kỹ năng quản trị tài chính và tiếp cận thị trường quốc tế.
Để giải quyết, cần có các chính sách tín dụng ưu đãi phù hợp với mô hình nông nghiệp sáng tạo quy mô nhỏ; mở rộng các chương trình tư vấn, đào tạo quản trị dành cho startup nông nghiệp; và hỗ trợ doanh nghiệp trẻ tham gia hội chợ, kết nối thị trường xuất khẩu. Đồng thời, địa phương cần hoàn thiện quy hoạch vùng nguyên liệu và tạo điều kiện cho doanh nghiệp thuê đất dài hạn.
Nếu được tháo gỡ đúng điểm nghẽn, làn sóng doanh nghiệp mới trong nông nghiệp có thể trở thành lực đẩy quan trọng giúp ngành nông nghiệp chuyển đổi sang mô hình bền vững, hiện đại và hiệu quả hơn.
Theo Doanh nghiệp & Thương hiệu
